همه چیز درباره کف پای صاف | تشخیص و درمان

صافی کف پا یا قوس‌های افتاده وضعیتی است که در آن مجموع پا بدون ایجاد فضا با کف تماس پیدا می کند. صافی کف پا در نوزادان طبیعی است و بین ۲ تا ۳ سالگی با محکم شدن رباط‌هایی که از پا و ساق حمایت می کنند، عقب می نشینند. اما در برخی موارد، این رباط‌ها و تاندون‌ها نمی توانند کشیده شوند و منجر به صافی کف پا می شوند. کف پای صاف در فعالیت‌های روزمره مشکلی ایجاد نمی کند، اما در حین فعالیت‌های بدنی سنگین ممکن است دچار درد شوید. اشکال کف پای صاف به شرح زیر است:

صافی کف پای انعطاف پذیر یکی از اشکال کف پای صاف است که در این نوع، پا در شرایط استراحت دارای قوس طبیعی می باشد، اما پس از تماس پا با سطح در موقعیت نشستن یا راه رفتن از بین می رود و معمولاً هر دو پای افراد را همزمان گرفتار می کند.

اگر فردی کف پایش در حالت نشسته یا ایستاده قوس نداشته باشد، صافی کف پای واقعی یا سفت دارد که این عارضه از بدو تولد وجود دارد، اما اگر در بزرگسالان ایجاد شود، به آن صافی کف پا اکتسابی بالغ می گویند که کف پای صاف اکتسابی بزرگسالان می تواند در یک یا هر دو پا ایجاد شود.

گروهی دیگر هستند که به علت ناکارامدی تاندون قوس دهنده کف پا انحنای کف پای شان از بین می رود در مراحل اولیه در قوس کف پا درد و ورم وجود دارد در حالی که هنوز قوس کف پا از بین نرفته است در ادامه درد کاهش می باید ولی قوس کف پا از بین می رود. 

کف پای صاف در اطفال و بزرگسالان:

بیماری کف پای صاف، به معنی از بین رفتن قوس کف پاست. این حالت به چندین شکل در سنین مختلف اتفاق می افتد. قوس کف پا در طی سالهای اولیه بعد از تولد، تکامل می یابد و تا سن ۷–۱۰ سالگی می تواند کامل شود.

• کف پای صاف اطفال: این کودکان با کف پای صاف به دنیا می آیند و با گذشت دهه اول زندگی با تقویت عضلات و لیگامان ها، قوس طبیعی کف پا در آنها تشکیل می شود. ۲۰ درصد از این کودکان، که اکثراً سابقه خانوادگی کف پای صاف دارند پس از این سن نیز، با کف پای صاف باقی می مانند. در اطفال به دو صورت کف پای صاف ایجاد می شود. گروهی به علت flexibility و قابلیت بیش از حد انعطاف بافت قوس دهنده کف پا دچار این حالت می شوند و گروهی نیز به علت چسبندگی غضروفی بین استخوانهای کف پا، در وضعیت کف پای صاف قرار می گیرند. در حالت اول، افزایش وزن کودک، به از بین رفتن بیشتر قوس کف پا کمک می کند در حالی که اکثر این کودکان به جز در ظاهر پا، علامت دیگری ندارند، این کودکان وقتی پای خود را از روی زمین برمی دارند، قوس کف پای طبیعی دارند.

در حالت دوم که چسبندگی استخوانی وجود دارد نیز معمولاً علامت خاصی وجود ندارد اما گاهاً به دنبال یک پیچ خوردن پا ممکن است علائم درد ایجاد شود. در صورت چسبندگی کف پا، قوس کف پا، در حالتی که پا روی زمین نباشد، هم تشکیل نمی شود.

تشخیص:

ظاهر پا نخستین یافته تشخیص است، کف پا بر روی زمین چسبیده است و این در حالی است که پاشنه پا، به سمت خارج می چرخد، با گذشت زمان جلو پا نیز به سمت خارج می چرخد.

درمان:

متاسفانه امروزه، به علت عدم وجود اطلاعات کافی، درمانهایی غیراصولی و غیرمؤثر در مورد کف پای صاف انجام می گیرد. اقداماتی همچون اسکن های متعدد کف پا و یا هزینه هایی که خانواده را ملزم به پرداخت آن می نماید. آنچه مهم است آن است که کودکان زیر سن ۳ سال نیاز به درمان ندارند (موارد کف پای انعطاف پذیر). استفاده از ارتوزهای قالب گیری شده، معمولاً چندین سال طول می کشد که رادیوگرافی و کلینیک کف پای صاف در کودکان را بهبود ببخشد. این زمان، حداقل ۳ سال است. استفاده از فیزیوتراپی و تقویت عضلات و ورزش، هیچ نقشی در بهبود کف پای صاف اطفال و بزرگسالان ندارد چرا که عضلات نقش کمی در ایجاد قوس کف پا دارند.

در صورت پیشرفت صافی کف پا در اطفال و یا عدم بهبود آن، درمان جراحی اصولی ترین درمان پیشنهادی است. کفی و ارتوز و کفش، پس از گذشت زمان طلایی شکل گیری قوس کف پا در اطفال، دیگر نقشی در بهبود ندارند و تنها شاید بتوانند از شدت یافتن روند بیماری، جلوگیری نمایند.

در مواردی که کودک قوس کف پای غیرقابل انعطاف داشته باشد، استفاده از کفش و کفی مخصوص، کمکی به بهبودی نخواهد کرد.

کف پای صاف بزرگسالان:

بزرگسالان در دو حالت دچار از بین رفتن قوس کف پا می شوند:

• گروه اول، افرادی هستند که از کودکی کف پای صاف داشته اند که پا به صورت انعطاف پذیر و یا غیرقابل انعطاف بوده است. این افراد با گذشت زمان، دچار بدشکلی پا می شوند. ممکن است بیمار، دچار درد در ناحیه کف پا، زانوها و کمر شده باشد. گاهاً زانوها حالت ضربدری پیدا می کند. انجام فعالیت های عادی در این افراد، با صرف انرژی بیشتری انجام می شود و تقریباً سطح فعالیت های ورزشی نسبت به افراد عادی جامعه، پایین تر می باشد. در مواردی که کف پای صاف غیرقابل انعطاف وجود داشته باشد ممکن است دردهایی در مچ پا و یا کف پا، بدنبال انجام فعالیت اتفاق افتد.

درمان:

درمان این افراد، چه در حالت انعطاف پذیر و چه غیر قابل انعطاف ، جراحی است. استفاده از کفی و کفش وارتوزهای رایج، هیچ نقشی در درمان این بیماران ندارد و تنها شاید تسهیل کننده فعالیت های عادی توسط فرد باشد. در حقیقت هیچ اقدامی غیر جراحی، نمی تواند باعث شکل گیری قوس کف پا شود.ی

• گروه دوم، بزرگسالانی هستند که در سنین مختلف بزرگسالی دچار اختلال در عضله و تاندونی می شوند که عامل شکل دادن به قوس کف پاست. این افراد نیز، پس از انجام اقدامات غیرجراحی اولیه، نیاز به درمان جراحی دارند.